Goem is een warenhuis in Moskou en gelegen aan het Rode Plein. De naam Goem staat voor Glavni Oeniversalni Magazin wat “Universele Hoofdwinkel” betekent. De ontwerpers van dit gebouw zijn Aleksandr Pomerantsev en ingenieur Vladimir Sjoechov. Het gebouw is gebouwd in de jaren 1890 -1893.
Aleksander Pomerantsev
Vladimir Sjoechov
Warenhuis GOEM
In dit blog wil ik u meenemen in de geschiedenis van warenhuis Goem.
Ook wil ik u een aantal vragen beantwoorden zoals:
Hoe heeft Goem kunnen overleven door de jaren heen?
Welk publiek trekt dit grote warenhuis?
En heeft het westerse invloeden?
Tot 1921 was het gebouw een handelsgebouw en had de oorspronkelijke naam
Vjerchnieje Torgovieje Rjadi wat “Bovenste Handelsrijen” betekent.
Dit grote warenhuis was verantwoordelijk voor de economie van Rusland.
Er waren geregeld branden in het gebouw omdat in dit stenen gebouw winkels van hout waren en medewerkers niet goed omgingen met het verwarmen daarvan. De allergrootste brand in 1812 is het gebouw fataal geworden. Deze ontstond door de Franse invasie toen Napoleon Moskou beheerste(1). In 1815 is het gebouw opnieuw gebouwd. Maar bij de industriële revolutie rond 1850 voldeed het gebouw van binnen niet meer aan de vereisten en moest men eraan geloven om het te moderniseren in 1869(2). Dit zou jaren kunnen duren en voor kleine ondernemers betekende dit dat zij geen zaken konden doen en failliet zouden gaan. Velen waren het hier niet mee eens en begonnen te staken. In 1888 zijn ondernemers samengegaan.
Renovatie GOEM
In februari 1889 kreeg ontwerper Pomerantsev de eerste prijs voor zijn ontwerp voor de herbouwing van Vjerchnieje Torgovieje Rjadi. In de zomer van 1889 is de bouw van start gegaan en het heeft twee en een half jaar geduurd. Nu was er een hele ondergrondse verdieping gebouwd met een eigen elektriciteitsstation en centrale verwarming(3) . Op 2 december 1893 vond de grote opening plaats van het warenhuis. Daarna werd het warenhuis de populairste wandelroute waar hele families kwamen die zich daar konden vermaken door te winkelen, een kopje koffie drinken of gewoon de sfeer proeven van dit grote handelscentrum.
Om nog meer klanten te krijgen werd het handelscentrum voorzien van onder andere een bank en een postkantoor. Het begon meer op een West-Europees handelscentrum te lijken waar niet alleen gehandeld werd maar waar ook tentoonstellingen en concerten gehouden werd.
In de oktober revolutie van 1917 ging het niet alleen slecht voor de burgers maar ook voor het handelscentrum. Er waren geen producten meer om te verkopen en zonder producten was het handelscentrum niets waard. Het was er ook koud, het licht dimde en het elektriciteitsstation in de kelder lag onder water.
In de zomer van 1921 was er een verschrikkelijke hongersnood in Rusland. De fabrieken lagen stil, boeren zaaiden minder en in de schappen van de winkels lagen vrijwel geen producten. Er heerste armoede. En het handelscentrum aan het Rode Plein ging er ook aan onderdoor. Een nieuw economisch stelsel, de NEP, werd ingevoerd (4). In datzelfde jaar werd het handelscentrum genationaliseerd door Lenin en zo werd Vjerchnieje Torgovieje Rjadi omgezet naar warenhuis GOEM, Glavni Oeniversalni Magazin wat Universele Hoofdwinkel betekent. Tot 1928 bleef het een warenhuis totdat Stalin zich erin ging vestigen om daar een kantoor van te maken zodat hij zich kon bezighouden met zijn vijfjarenplan(5). Ook in de jaren ’30 en ’40 van de twintigste eeuw bleef het bezet door de staat. Veel mensen wilden van GOEM af maar dat zou een veel te dure en ingewikkelde zaak worden.
Enkele maanden na Stalins dood hervatte GOEM zijn handel weer. En in 1953 werd GOEM voor de tweede keer heropend.
In het midden jaren ’60 van de twintigste eeuw waren er weer inflaties op de economie en onder het regime van Breznjev kwam er een order om GOEM weg te doen omdat er geen plaats was voor handel op het Rode Plein dichtbij de nationale heiligdommen, het Mausoleum en het Kremlin.
Een particulier heeft het overgenomen en zo is GOEM op eigen benen gaan staan in verschillende landen in de Sovjet Unie.
De reorganisatie van het “Handelscentrum GOEM” vond plaats in december 1990. En in 1993 bestond het handelscentrum 100 jaar.
Zoals u heeft kunnen lezen heeft het handelscentrum door de jaren heen zijn ups en downs gehad door economische crisissen en oorlogen. Maar het heeft zich altijd weer overeind gehouden.
GOEM is niet een warenhuis voor arm of rijk, het is een warenhuis voor iedereen. Er zijn niet alleen veel winkels waar voor elk wat wils is, maar er is ook gelegenheid voor bankzaken, het organiseren van onder andere culturele evenementen, exposities en nog veel meer. GOEM is ook een populaire plek om elkaar te ontmoeten en waar je samen kunt gaan lunchen of iets kunt gaan drinken.
De westerse invloeden zijn volop zichtbaar met zijn merkkleding, beautyproducten, make-up en nog veel meer. Ook in de restaurants en cafés kun je de westerse sfeer proeven met etenswaren uit West-Europa en Amerika.
GOEM is het grootste warenhuis van Rusland en trekt nog steeds veel bezoekers zowel nationaal als internationaal. Toeristen die na het gezien hebben van het Rode Plein en Kremlin kunnen gaan uitrusten in GOEM.
Het is de moeite waard om eens een kijkje te nemen in dit mooie grote gebouw. En niet alleen om te gaan winkelen maar ook voor de prachtige architectuur van het gebouw met zijn mooie glazen overkoepel.
Warenhuis GOEM
GOEM is sinds 1991 in particulier beheer maar wordt gepacht van de gemeente Moskou(6).
Bronnen:
(1) “Een geschiedenis van Rusland, van Rurik tot Poetin”, J.W. Bezemer, Marc Jansen. Blz.119, 120.
(2) “Het Kremlin, een politieke en culturele geschiedenis”, Catherine Merridale. Blz. 252.
(3) “Het Kremlin, een politieke en culturele geschiedenis”, Catherine Merridale. Blz. 266.
(4) “Een geschiedenis van Rusland, van Rurik tot Poetin”, J.W. Bezemer, Marc Jansen. Blz.191, 192.
(5) “Het Kremlin, een politieke en culturele geschiedenis”, Catherine Merridale. Blz. 341.
(6) “Paspoort naar Rusland, Russisch voor iedereen”, tekstboek, leerboek. Blz. 83, 84.
– Capitool Reisgidsen: “Moskou”. Blz. 107. Zeer korte informatie over GOEM.
– History of Gum. Hier wordt een uitgebreide geschiedenis gegeven over GOEM. http://www.gum.ru/en/history.
Slavische Studies 