The Balkan Line – platte oorlogsfilm of politiek instrument?

Een van de populairste Russische films dit voorjaar – The Balkan Line[1]– heeft in Rusland en deels daarbuiten voor flinke discussie gezorgd. Op het eerste gezicht een gewone oorlogsfilm (afbeelding 1) waarvan er zovele verschijnen. Wat deze film bijzonder maakt is niet alleen dat het een coproductie met staatssteun van Rusland en Servië betreft, maar ook het voor beide landen pijnlijke onderwerp, namelijk de oorlog in ex-Joegoslavië, de rol van de NAVO en specifiek het conflict in Kosovo in 1999, precies 20 jaar geleden.

Sovjetmonumenten: meer dan alleen een herinnering aan het verleden

‘Monument van het Sovjetleger’ in Sofia met het opschrift “Bulgarije verontschuldigd zich”. | AFP

Als dragers van een cultureel en politiek geheugen hebben teksten en monumenten een verschillende uitwerking op de publieke perceptie en zijn ze verschillend in het uitdrukken van gedeelde waarden. Waar teksten zich lenen voor de vrijheid van meningsuiting en in zekere zin open staan voor een tegengeluid, doen monumenten dit in principe niet. Monumenten belichten vaak één kant van de geschiedenis en genieten in hun fysieke omgeving geen ‘concurrentie’ (Etkind 2009, 194). Dit maakt een monument een uiterst krachtig instrument voor een overheid om een standpunt in te nemen in historische discussies, en wordt dan ook gebruikt voor het creëren van een nationale identiteit (Forest en Johnson 2002, 526). Met de geschiedenis van de Sovjet-Unie en haar nadruk op het creëren van een nieuwe realiteit door middel van het visuele (Kivelson en Neuberger 2008, 6), is het interessant om de vraag te stellen welke rol Sovjetmonumenten tegenwoordig spelen in Oost-Europa* en in zijn relatie met Rusland.

Het geheime wapen van Rusland

Premier Dmitri Medvedev noemde het ballet Ruslands ‘geheime wapen’ (Tchoupakov, januari 2016). Hij spreekt hier over de Russische trots: het Bolsjojballet. Een invloedrijk dansgezelschap dat sinds 1776 bestaat. De symbolische waarde ervan wordt vaak ingezet in de binnen- en buitenlandse politiek van Rusland. Maar wat is de aard van de relatie tussen het Bolsjojballet en de Russische politiek? Een korte analyse.

“You always were a cunning linguist, James”

‘[…] Tomorrow, I shall be a hero of the Soviet Union’, aldus KGB-generaal Orlov in de James Bond film Octopussy uit 1983. Orlov zijn plan is om een atoombom tot ontploffing te brengen op een Amerikaanse legerbasis in West-Duitsland, om zo chaos te scheppen en een vrijgeleide te creëren voor de Sovjet-troepen om het Socialisme te verspreiden. De stereotypering van ‘de Rus’ staat niet op zichzelf: ‘We have a overwhelming superiority over NATO forces’. 

De populariteit van Vladimir Poetin

Vladimir Poetin, president van Rusland. Al 16 jaar lang speelt hij de hoofdrol in het Kremlin. Al deze jaren zijn zijn approval rates hoog geweest. Dit is totaal onvergelijkbaar met de waarden van westerse politici ¹. Hoe kan 1 man zich 16 jaar staande houden, en zo ongelofelijk populair blijven?

Was Lenin een feminist?

De geboorte van de Sovjet-Unie veranderde veel in het leven van de Russen, maar misschien nog wel meer in het leven van de Russische vrouwen. In veel Europese landen heeft het lang geduurd tot gendergelijkheid op de politieke agenda kwam te staan, terwijl de leiders van de Sovjet-Unie vrouwen in één  keer wettelijk gelijk stelden aan mannen (1). Russische vrouwen werden gestimuleerd om te gaan werken en zich te mengen in de communistische politiek. Waren de leiders van de Sovjet-Unie werkelijk zo feministisch of zijn er andere factoren die het progressieve  genderbeleid verklaren?

Moskouse Biënnale: een keerpunt?

Afgelopen maand heeft de zesde Moskouse Biënnale voor de hedendaagse kunst plaatsgevonden in Moskou. Aan deze biënnale namen ruim 70 kunstenaars uit meer dan 30 landen mee. Desalniettemin zag de tentoonstelling er niet hetzelfde uit als wat we gewend zijn van een biënnale. Zo werden er bijvoorbeeld amper kunstwerken tentoongesteld op de hoofdtentoonstelling en was de locatie wellicht ook net even wat somberder dan we hadden verwacht. ‘Alles wat hedendaagse kunst duur maakt, hebben we achterwegen gelaten’, aldus Bart de Baere, curator van de Moskouse Biënnale. Mede dankzij de koersdaling van de Russische roebel, lag het budget ruim drie keer lager dan voorgaande jaren.(1) De vraag die hierdoor bij mij op kwam, is welke relatie er is tussen het economische machtsvertoon en de promotie van kunst.

De oorsprong en ontwikkeling van het Glagolitisch en Cyrillisch schrift

Door Roel de Bruijn;
10528857

Analfabetisme is in de huidige tijd in verreweg de meeste regio’s op de wereld tanende. Dit is een proces geweest van duizenden jaren kopiëren en aanpassen op de klanken die in de nieuw te schrijven taal zijn te onderscheiden. Zo ook in het Kiëvse Rijk van halverwege de negende eeuw, waar destijds grote ontwikkelingen gaande waren door mede de tendens indertijd om grote gebieden te centraliseren, i.e. te besturen vanuit grote steden. Men had er nog geen standaard schrift en rond 863 waren het twee monniken uit het Zuid-Slavische gebied, Cyrillus en Methodius, die verscheidene talen spraken en de basis legden voor een alfabet om in de Slavische dialecten te kunnen documenteren. Dit schrift wordt Glagolitisch genoemd, wat afgeleid zou zijn van de Oudkerkslavische woorden glagol` en glagolati, die respectievelijk ‘woord’ en ‘spreken’ betekenen.

Economical and political institutions: a historical analysis.

“Why could central planning in the Soviet Union never have lead to sustainable economic growth?” – By Thomas Budie, 2015

When people think of the former Soviet Union, the one and only thought arises: ‘communism’. This political and economical ideology highlighted the importance of common ownership and the absence of social classes.

Angst voor Rusland

In de Trouw van 21 maart 2015 staat een artikel waarin het gedrag van het Westen ten opzichte van Poetin vergeleken wordt met het gedrag ten opzichte van Hitler in die tijd. Dit gedrag is namelijk dat de Westerse landen “steeds maar weer concessies doen aan een bluffende dictator om de lieve vrede te bewaren” (Overbeek, 2015).¹ Dit soort artikelen lijken geschreven om ons angst in te boezemen.Angst voor een onbeheersbaar en onvoorspelbaar Rusland. Er zijn op het internet ontelbaar veel polls te vinden die peilen in hoeverre Nederland bang is voor Rusland, voor Poetin of voor een tweede Koude Oorlog. Er is sprake van russofobie.