Het internationale symbool van het communisme zijn de welbekende hamer en sikkel. Dit symbool is vaak het eerste waar men aan denkt als het gaat om communisme of de Sovjet Unie. Dat is niet zo vreemd, aangezien het symbool is bedacht in Rusland. Sinds 1924, bij het aannemen van een nieuwe grondwet, zijn de hamer en sikkel officieel het symbool van de Sovjet Unie, zowel op het wapen als op de vlag. Maar waar komt het nou precies vandaan?
Op die vraag is geen duidelijk antwoord te geven. Wat wel duidelijk is, is dat de hamer en de sikkel voor het eerst opdoken in de propaganda tijdens de Russische Revolutie van 1917. Een naam die ik tegen kwam in verband met propaganda van de Russische Revolutie was Alexander Petrovich Apsit of Apsitis. Hij was een Letse kunstenaar en een van de ‘founding fathers’ van de politieke propagandaposters in Rusland. Volgens enkele bronnen zou hij de bedenker zijn geweest van de hamer en de sikkel. Dit wordt echter niet door een officiële bron bevestigd.
Een andere bron beweert dat Lenin het wapen zelf heeft gekozen uit inzendingen van verschillende kunstenaars in een wedstrijd, georganiseerd door Lenin zelf. Het uitgekozen wapen bestond uit een hamer en een ploeg (later vervangen door een sikkel), onder een ster met daaromheen een krans van graan. Oorspronkelijk stond er ook een zwaard in het wapen, dat symbool stond voor het leger, maar Lenin wilde dat liever niet, aangezien hij de Sovjet Unie een vredelievende uitstraling wilde geven. Het resultaat was een wapen dat vanaf 1924 tot aan het uiteenvallen van de Sovjet Unie heeft gediend als het nationale symbool en daarmee als symbool voor communisme in het algemeen.
De tekens in het wapen staan symbool voor verschillende aspect uit de communistische staat. De kleur rood staat centraal, zowel in het wapen als op de vlag van de Sovjet Unie. Rood had al een speciale betekenis voor de Russische Revolutie: het was namelijk de kleur van de wederopstanding van Jezus Christus. Door rood te kiezen als nationale kleur, werd de wedergeboorte van Rusland als een communistische staat aangeduid. Na de burgeroorlog werd rood ook het symbool van iedereen die het leven had gelaten in de strijd voor het communisme.
De hamer staat voor het proletariaat van de arbeiders, de sikkel voor de boerenstand. Deze twee groepen zullen samen de communistische staat opbouwen, daarom zijn ze gekruist.
De rode ster kan symbool staan voor verschillende dingen: het kan staan voor de eenheid tussen het proletariaat en de boeren, voor de vijf vingers aan een hand van een arbeider of voor vijf continenten. Over de precieze betekenis is men dus niet helemaal eens.
De krans van graan staat voor de vruchtbaarheid van het land en de productie van voedsel.
Als laatste zien we onderaan in het Russisch de leus: Arbeiders aller landen, verenigt U! Op de rode banieren erboven zien we dezelfde leus, geschreven in verschillende talen die gesproken werden binnen Sovjet Unie.
Het mag duidelijk zijn dat de precieze herkomst van het wapen van de Sovjet Unie onbekend is. Wie de ontwerper van het wapen is, is niet overgeleverd. Ik vind het zelf spijtig dat er niet veel bronnen over zijn, ik had het graag verder uitgezocht.
http://korners.kiev.ua/russian/painters/1130
http://www.artrz.ru/menu/1804645939/1804782434.html
http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80_%D0%90%D0%BF%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B8%D1%81
http://de.wikipedia.org/wiki/Alexander_Petrowitsch_Apsit
http://forum.artinvestment.ru/blog.php?b=816&langid=5
http://www.westminstercollege.edu/myriad/index.cfm?parent=2514&detail=4475&content=4797
http://www.internationalposter.com/country-primers/soviet-posters.aspx
http://www.camdennewjournal.co.uk/060905/f060905_01.htm
Slavische Studies 